د قرآن مانا د مانا له پلوه د قرآن اعجاز پراخې ويينې او يا لږ تر لږه د يو ستر کتاب ليکنې ته اړتيا لري؛خو په لنډو ورته اشاره کوو. په سريزه کې بايد پوه شو،چې قرآن څرنګه کتاب دى؟ آيا فلسفي ، علمي،ادبي،تاريخي او که يوازې هنري اثر دى؟ ځواب دادى،چې قرآن يو له […]
د قرآن مانا
د مانا له پلوه د قرآن اعجاز پراخې ويينې او يا لږ تر لږه د يو ستر کتاب ليکنې ته اړتيا لري؛خو په لنډو ورته اشاره کوو.
په سريزه کې بايد پوه شو،چې قرآن څرنګه کتاب دى؟ آيا فلسفي ، علمي،ادبي،تاريخي او که يوازې هنري اثر دى؟
ځواب دادى،چې قرآن يو له دوى ځينې هم نه دى؛لکه څنګه چې پېغمبراکرم او عمومو پېغمبرانو بېل ټيپ درلود؛نه فيلسوفان دي،نه عالمان دي،نه اديبان دي،نه تاريخپوهان دي او نه صنعتګر دي؛خو سره له دې،ددې ټولو مزاياوو او پرې اضافه يو څه لري؛قرآن هم اسماني کتاب دى؛نه فلسفه ده،نه علم،نه تاريخ،نه ادبيات او نه هنري اثر دى؛خو سره له دې دا ټولې مزاياوې لري او د دوى تر څنګ اضافه مزاياوې هم لري.
قرآن د بشر د لارښوونې کتاب دى؛په واقع کې د ((انسان کتاب)) دى؛ خو انسان هغسې،چې خداى پنځولى او پېغمبران راغلي،چې انسان ته خپل ځان وروپېژني او د نېکمرغۍ لار وروښيي او داچې د انسان کتاب دى؛نو د خداى کتاب هم دى؛ځکه انسان هماغه موجود دى، چې ددې نړۍ تر جوړېدو د مخه يې پنځول پيل شوى دي او ددې نړۍ ما بعد او راوروسته ته به منتهي کېږي؛يعنې د قرآن له پلوه په انسان کې الهي روح ور پو شوى او که وغواړي که نه،ستنېدل يې د خپل خداى پر لوري دي؛نو دادي،چې د خداى پېژندل او د انسان پېژندل يو له بله بېل نه دي؛ انسان څو ځان نه وي پېژندلاى خپل خداى هم سم نشي پېژندلاى،بلخوا يوازې له خداى پېژندنې سره يو ځاى پر حقيقي واقعيت د انسان سر خلاصېږي.
انسان د پېغمبرانو په ښوونځي کې_چې قرآن يې تر ټولو بشپړ بيان دى_ له هغه انسان سره خورا توپير لري،چې بشر يې په علومو پېژني؛يعنې ددې انسان وجود خورا پراخه دى.کوم انسان،چې بشر په علومو پېژني د (زوکړې- مړينې) په قوس کې دى او تر قوس مخکې او شاته تيارې دي او د بشري علومو له پلوه مجهول دى؛خو د قرآن انسان دا قوس نه لري،له بلې نړۍ راغلى،بايد ځان د نړۍ په ښوونځي کې پوره کړي او د بلې نړۍ راتلونکې يې په دې ښوونځي کې په ناغېړۍ،هڅې او کوښښ پورې اړوند دى.
د قرآن انسان بايد پوه شي،چې :
له کومه راغلى؟
چېرته به ځي؟
چېرته دى؟
څرنګه بايد وي؟
څه بايد وکړي؟
د قرآن انسان،چې دې پينځو پوښتنو ته عملاً سم ځواب ورکړ؛نو ددې نړۍ او د راتلونکې نړۍ نېکمرغي يې تضمين ده.
داچې دا نسان پوه شي،چې له کومه راغلى او له کومې سرچينې پيل شوى؛بايد خپل خداى وپېژني او ددې لپاره،چې خپل خداى وپېژني، بايد انسان او نړۍ د “آفاقي” او “انفسي” آيتونو په نامه مطالعه کړي او د هستۍ او وجود په تل کې غوپه ووهي.
داچې پوه شي،چې چېرته به ځي؛نو بايد پر هغه څه ګروهمن شي،پوهه پيدا کړي او توجه ورته وکړي،چې قرآن ورته ((خداى ته ستنېدل))؛ يعنې “معاد” او “د قيامت پر ورځ د مړيو راپاڅېدل” وايي. د قيامت وېره، همېشني نعمتونه او بالاخره د هغو منازلو او پړاوونو په هکله په ګرېوان کې سر ښکته کړي،چې ورته سترګې پر لار دي او خداى؛ لکه څنګه چې د موجوداتو پيل ګڼي،د موجوداتو پاى يې هم وګڼي.
دا چې پوه شي چېرته دى؛بايد د نړۍ نظامونه او دودونه وپېژني او په نورو موجوداتو کې د انسان مقام او موقعيت درک کړي او ځان په نورو موجوداتو کې بيا ومومي.
داچې پوه شي،چې څرنګه بايد انساني خويونه وپېژني او له مخې يې ځان جوړ کړي.
داچې پوه شي څه بايد وکړي؛بايد وګړيزو او ټولنيزو احکامو او قوانينو ته غاړه کېږدي.
پردې ټولو سربېره،د قرآن انسان بايد پر يو لړ نامحسوسو او پخپله د قرآن په تعبير په ((غيبو)) د هستۍ په نظام کې د الهي ارادې او مظاهرو په نامه ايمان ولري او هم بايد پوه شي،چې پاک خداى په يو وخت کې هم بشر،چې اسماني لارښوونې ته اړين دى،سرايله نه دى پرېښى او يو لړ ټاکل شوي وګړي،چې د خداى استازي او د بشر لارښووان ول،د خداى له لوري د الهي پيغام اورولو ته مبعوث شوي ول .
د قرآن انسان،طبيعت ته د “آيت” او تاريخ ته د يوې واقعي ازمېښتځي په نامه ګوري،چې د پېغمبرانو د ښوونو سموالى ښيي.
هو ! د انسان قرآن داسې دى او کوم مسايل،چې په قرآن کې انسان ته نوموتي دي،پر هغو نورو مسايلو سربېره دي.